MARIA BRODACKA urodziła się we Lwowie w 1904 r, z ojca Władysława i matki Anny z Moszczeńskich. Należy do grona tych artystów pokrzywdzonych przez los, którzy mimo niewątpliwego talentu pozostali i pozostają nadal niemal zupełnie nieznani. Studentka Władysława Skoczylasa, Tadeusza Pruszkowskiego i innych wybitnych malarzy-pedagogów, już w trakcie studiów w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych zwróciła na siebie uwagę wielką wrażliwością na kolor, umiłowaniem przyrody i wiarą w moc Piękna, któremu jej zdaniem powinien być wierny każdy twórca. Została laureatką konkursu na projekt medalu olimpijskiego na IX Olimpiadę Letnią w Amsterdamie w 1928 roku. Śladem tego osiągnięcia jest wystawiona jakiś czas temu na aukcji praca pt. Piłkarze.
Wydawało się, że drzwi kariery stoją przed nią otworem, jednak zapobiegliwy ojciec, Władysław, starał się, by córka miała również „konkretny zawód”. W 1933 roku Malarka uzyskała więc dyplom nauczyciela szkół średnich oraz Dyplom Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego (1939). Pracowała w Państwowej Szkole Zawodowej Żeńskiej we Lwowie.
Wybuch wojny przekreślił plany kariery artystycznej i zmienił Jej życie na zawsze. Straciła najbliższych: brat Stanisław umarł z ran odniesionych podczas kampanii wrześniowej, bratowa Isia zamęczona przez Niemców w więzieniu na Pawiaku z powodu ukrywania Żyda. Opiekując się Bratankiem – Krystianem Brodackim – Artystka przeżyła okupację w Warszawie i przetrwała Powstanie Warszawskie. Brodaccy utracili cały majątek. Dekretem Bieruta odebrano bratankowi prawo do mieszkania w Warszawie, które nienaruszone przetrwało Powstanie, a postanowienia konferencji w Jałcie odebrały jej matce Annie trzy domy w Pustomytach pod Lwowem.
Zmuszona przenieść się do Krakowa, jak wielu innych warszawiaków Artystka znalazła się w nędzy. By zarobić na życie dla siebie i bratanka, musiała podejmować różne rodzaje pracy (m. in. zajmowała się tkactwem). W 1951 roku otrzymała etat nauczycielki rysunków i kostiumologii w Państwowej Szkole Przemysłowej Żeńskiej w Krakowie przy ul. Syrokomli 21. Fatalne warunki mieszkaniowe, podejmowanie różnych dorywczych prac dla podreperowania budżetu domowego i coraz poważniejsze kłopoty ze zdrowiem sprawiły, że czas na twórczość artystyczną skurczył się do nielicznych chwil wytchnienia nocą i pór wakacyjnych. Nigdy jednak nie odłożyła pędzla. Malowała i szkicowała krajobrazy ukochanego miasta Leska i Pogórza Leskiego, pejzaże miejskie i podgórskie pola, ogrody, lasy, łąki, świat roślin. Interesował Ją również świat baśni (cykl o Czarodziejskim Rumaku i Sierotce Marysi).
Była członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków i wystawiała na różnych wystawach, m.in. na Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki Użytkowej „Sztuka Książki” w 1973 roku oraz na dorocznych wiosennych i jesiennych wystawach Okręgu ZPAP w Krakowie; miała też swoje wystawy indywidualne w Krakowie i Lesku, a pośmiertnie także w Warszawie i Lesku. Zmarła w Lesku, w styczniu 1991 roku.
Więcej o Marii Brodackiej i jej dokonaniach w Kalendarium.
Objaśnienie genealogiczne.
Ojciec Marii, Władysław Brodacki (1871-1934) wywodził się ze wsi Wysoka pod Strzyżowem. Jego brat Jan przejął gospodarstwo i po odzyskaniu Niepodległości stał się gorącym zwolennikiem PSL Witosa. Władysław wykształcił się natomiast na prawnika i poglądy miał piłsudczykowskie. Małżeństwo Anny z Moszczeńskich z nuworyszem było – w kategoriach XIX-wiecznych – mezaliansem, o czym Malarka często wspominała. Jednakże pewne dane wskazują na to, że Brodaccy byli szlachtą zagrodową z Podlasia, a najstarszy znany nam Walenty Brodacki przywędrował na Pogórze Strzyżowskie w czasach Konfederacji Barskiej.
Matka Marii, Anna z Moszczeńskich (1880-1945) była jednym z jedenaściorga dzieci Ferdynanda Moszczeńskiego (1844-1921), znanego, leskiego aptekarza i Marii z d. Muszyńskiej (1860-1938). Oto imiona rodzeństwa: Alojzy, Anna (Brodacka), Janina (Witoszyńska), Marian, Kazimierz, Zofia (Zubrzycka), Leon, Tadeusz, Helena (Pogorzelska), Stanisław, Stefan. Córka Kazimierza, Elżbieta wyszła za Stanisława Książka, a ich syn – Marek Książek ożenił się z Marią Rostworowską. Z tego związku urodził się Bogumił (kurator wystawy obrazów Marii Brodackiej w Lesku) oraz Ivo i Róża.
Moszczeńscy na fotografiach:
Polecamy bardziej szczegółowe Kalendarium życia Marii Brodackiej.